سیف‌الدّین باخرزی و دو مجلس منتشرنشده از او

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی

چکیده

سیف‌الدّین باخرزی از مشاهیر عرفای قرن هفتم هجری است که در منابع کهن از اشعار و نامه‌ها و مجلس‌گویی‌های او یاد شده است. با این حال، تا کنون مجلسی از او به صورت کامل به چاپ نرسیده تا نمونه‌ای باشد برای تحقیق دربارۀ مجالس او. مجالس او جزو قدیم‌ترین نمونه‌های مجالس زبان فارسی است که برای شناخت بیشتر حالات و روحیات باخرزی مفید است. در این مقاله دو مجلس نویافته از سیف‌الدین باخرزی تحلیل و تصحیح شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Bākharzi and his two newly found Majles (sermon delivery sessions)

نویسنده [English]

  • Ali Navidi Malati
چکیده [English]

Seyf al-Din Bākharzi was one of the acclaimed mystics of the 7th century H./13th CE, whose poetry, letters, and sermons are referred to in early sources. Yet, no full Majles of his has so far been published so that it could be used as a sample for investing about his sermon delivery sessions. His are amongst the oldest examples of Persian Majales, which are helpful in gaining more acquaintance with Bākharzi’s mental states and spiritual temperament.
In this article, Seyf al-Din Bākharzi’s two newly found Majles have been examined and corrected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Seyf al-Din Bākharzi
  • Majles delivery
  • Afshar
  • Bukhara
  • Bākharzi’s works
- ابن‌تغری بردی، جمال‌الدین ابی المحاسن (1391ق/1971م)، النجوم الزاهرۀ فی ملوک مصر و القاهرۀ، تحقیق الدکتور ابراهیم علی طرخان، قاهره: الهیئۀ المصریّه العامۀ للتألیف و النّشر.
- ابوسعید ابی‌الخیر (1334ش)، سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، تصحیح سعید نفیسی، تهران: کتابخانۀ شمس.
- افشار، ایرج (1341ش)، «سیف الدّین باخرزی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات، سال نهم، شمارۀ 4، 28-58.
- افشاری‌نیا و دیگران (1394ش)، «بررسی تفسیر زادالمذکّرین از منظر سبک منبری»، نامۀ فرهنگستان، دورۀ پانزدهم، شمارۀ 1 (پیاپی 57)، 88- 106.
- انصاری، خواجه عبدالله (1372ش)، مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری، به‌کوشش محمدسرور مولایی، تهران: توس.
- انوری ابیوردی، اوحدالدین (1337- 1340ش)، دیوان انوری، به‌کوشش محمدتقی مدرّس رضوی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- باخرزی، ابوالمفاخر یحیی (1345ش)، اوراد الاحباب و فصوص‌ الآداب (جلد دوم)، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران.
- باخرزی، سیف‌الدین (1340ش)، رسالۀ عشق سیف الدین باخرزی، به کوشش ایرج افشار، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات، سال هشتم، شمارۀ چهارم، 11-24.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1353ش)، وصایای سیف‌الدین باخرزی برای سید شمس‌الدین محمد بن حسن بن علی حسینی، به کوشش ایرج افشار، مندرج در: فرهنگ ایران زمین، شمارۀ 20، 316 – 323.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1341ش)، منقولات از اوراد الاحباب در مقامات و کرامات سیف‌الدّین باخرزی ذیل نماز احزاب، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال نهم، شمارۀ 4، 59 ـ 74.
- پورجوادی، نصرالله (1380ش)، «لطائف قرآنی در مجالس سیف‌الدین باخرزی»، معارف، شمارۀ 52، 3ـ 24.
- خلیل شروانی، جمال‌الدین (1375ش)، نزهةالمجالس، به‌کوشش محمدامین ریاحی، تهران: زوّار.
- دانش‌پژوه، محمدتقی (1348ش)، فهرست میکروفیلم‌های کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- دانش‌پژوه، محمدتقی و اسماعیل حاکمی (1362ش)، نسخه‌های خطی (نشریۀ کتابخانه مرکزی و اسناد دانشگاه تهران) جلد یازدهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- درایتی، مصطفی (1389ش)، فهرست دستنوشته‌های ایران (دنا)، 10 جلد، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد کتابخانۀ شورای اسلامی.
- ریاحی، محمدامین (1375ش) ← خلیل شروانی
- سعدی شیرازی، مصلح‌الدین مشرف بن عبدالله (1375ش)، کلیات سعدی، به ‍‌کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران: ناهید.
- سمعانی، شهاب‌الدین ابوالقاسم احمد بن ابی ‌المظفر منصور (1368ش)، روح‌‌الارواح فی شرح اسماء الملک ‌الفتاح، به‌کوشش نجیب مایل هروی، تهران، علمی و فرهنگی.
- سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1382ش)، حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقة (فخری‌نامه)، به‌کوشش مریم حسینی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ  (1388ش)، دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی، به‌کوشش محمدتقی مدرّس رضوی، تهران: انتشارات سنایی.
- شهرستانی، محمّد بن عبدالکریم (1335ش)، الملل و النّحل، ترجمۀ افضل‌الدّین صدر ترکۀ اصفهانی، تصحیح سیّدمحمدرضا جلالی نائینی، تهران: چاپخانۀ تابان.
- شیخ بهایی، محمد بن حسین (1403ق)، الکشکول، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- صفری آق قلعه، علی (1391ش)، «حیرت الفقهاء و خجلت الفصحا»، گزارش میراث، دوشمارۀ 52 و 53، 87- 94.
- عین‌القضات همدانی، تمهیدات (1377ش)، به‌کوشش عفیف عسیران، تهران: کتابخانۀ منوچهری.
- الغزالی، ابی‌حامد (بی‌تا)، إحیاء علوم الدّین، 16 جلد، دارالکتاب العربی، بی‌جا.
- قندیه (در بیان مزارات سمرقند) (1334ش)، به کوشش ایرج افشار، تهران: کتابخانۀ طهوری.
- محمد بن یغمور (1396ش)، سفینۀ ترمد، تصحیح امید سروری با همکاری سیدباقر ابطحی، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن.
- محمد بن منوّر، ابن ابی‌سعد بن ابی طاهر بن ابی‌سعید میهنی (1366ش)، اسرار التوحید فی مقامات ‌الشیخ ابی‌سعید، به‌کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
- موحد، محمّدعلی (1375ش)، خمی از شراب ربّانی (گزیدۀ مقالات شمس تبریزی)، انتخاب و توضیح محمّدعلی موحّد، تهران: شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان ایران.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1339ش)، کشف ‌الاسرار و عدة الابرار معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصاری (10 جلد)، به‌کوشش علی‌اصغر حکمت، تهران: دانشگاه تهران.
- میرخواند، غیاث‌الدین بن همام‌الدین الحسینی (1362ش)، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، زیر نظر دکتر محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابفروشی خیام.
- نفیسی، سعید (1334ش) ← ابوسعید ابوالخیر
- نیشابوری، نظام‌الدین حسن بن محمّد (بی‌تا)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ظبطه و خرج آیاته و احادیثه، شیخ زکریا عمریات، بیروت: دارالکتب العلمیة.
- وصّاف‌ شیرازی، شهاب‌الدین عبدالله ابن عز‌الدین فضل‌الله شیرازی (1338ش)، تاریخ وصّاف الحضرة در احوال سلاطین مغول (پنج جلد در یک مجلد)، تهران: ابن‌سینا و جعفری.