کریمی نیا, مرتضی. (1396). قرآن منسوب به خط امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی و تکمله‌های آن: مقایسه‌ای میان نسخۀ 1586 و نسخۀ 4354الف و چند برگۀ قرآنی در حراج‌های لندن. آینه میراث, 15(60), 31-70.
مرتضی کریمی نیا. "قرآن منسوب به خط امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی و تکمله‌های آن: مقایسه‌ای میان نسخۀ 1586 و نسخۀ 4354الف و چند برگۀ قرآنی در حراج‌های لندن". آینه میراث, 15, 60, 1396, 31-70.
کریمی نیا, مرتضی. (1396). 'قرآن منسوب به خط امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی و تکمله‌های آن: مقایسه‌ای میان نسخۀ 1586 و نسخۀ 4354الف و چند برگۀ قرآنی در حراج‌های لندن', آینه میراث, 15(60), pp. 31-70.
کریمی نیا, مرتضی. قرآن منسوب به خط امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی و تکمله‌های آن: مقایسه‌ای میان نسخۀ 1586 و نسخۀ 4354الف و چند برگۀ قرآنی در حراج‌های لندن. آینه میراث, 1396; 15(60): 31-70.
قرآن منسوب به خط امام رضا (ع) در آستان قدس رضوی و تکمله‌های آن: مقایسه‌ای میان نسخۀ 1586 و نسخۀ 4354الف و چند برگۀ قرآنی در حراج‌های لندن
قرآن‌های منسوب به دستخط امامان شیعه (ع) مجموعه‌ای از قدیم‌ترین مصاحف قرآنی در جهان اسلام و به‌ویژه ایران را تشکیل می‌دهند. بیشتر این مصاحف اکنون در کتابخانه‌ها و موزه‌های ایران، و پس از آن در عراق، ترکیه، مصر، یمن، هند، و برخی کشورهای اروپایی چون انگلستان و آلمان نگهداری می‌شوند. مقالۀ حاضر به بررسی کلی ویژگی‌های یکی از نسخه‌های قرآن منسوب به امام علی بن موسی الرضا (ع) به شمارۀ 1586 می‌پردازد و نشان می‌دهد که پاره‌های دیگر این اثر که سال‌ها پیش از عراق به ایران منتقل، و وقف حرم رضوی شده، در نسخه‌ای دیگر در همان کتابخانه (به شمارۀ 4354) و نیز در چند مجموعۀ شخصی در خارج از ایران (ارائه شده در حراج‌های لندن) وجود داشته است، و این آثار، در واقع، مکمّل یکدیگرند. همچنین شباهت‌هایی آشکار میان امضای الحاقی موجود در این قرآن و ترقیم 9 نسخۀ قرآنی دیگر در ایران و سایر کشورها وجود دارد. بررسی متن هر دو نسخه نشان می‌دهد که کاتب نسخه، متن قرآن را ـ احتمالاً در نیمۀ دوم قرن دوم یا نیمۀ نخست قرن سوم ـ مطابق مکتب بصری کتابت کرده است؛ چه، بررسی مواضع خاص مربوط به جدول اختلاف قرائات و نیز نظام عَدُّ الآی (شمارش آیات قرآن) در این نسخه بیشترین شباهت را به کتابت بصری نشان می‌دهد. این متن که در اصل بدون نقطه بوده، بعدها به دست افرادی دیگر نقطه‌گذاری و اعراب‌گذاری شده است، و همین نقطه‌گذاری منجر به راه یافتن برخی اشتباهات قرائتی و نیز شماری اختلاف قرائات در آن شده است.
The Qur’an supposedly handwritten by Imam Reza, kept at the Astan-e Quds Library (Mashhad) and its supplements:
a comparison between MS 1586 and MS 4354a, and a few Qur’anic folios at London’s auctions
نویسندگان [English]
Morteza Karimi-Nia
چکیده [English]
Copies of the Qur’an known as having been handwritten by the Shi’i Imams constitute a collection of the oldest manuscripts of the Qur’an in the Muslim world, especially in Iran. Most of these Qur’ans are now preserved primarily in Iran’s libraries and museums and, then, in Iraq, Turkey, Egypt, Yemen, India, and several European countries such as Britain and Germany. This article sets to make an overall examination of the features of one of the Qur’ans ascribed to Imam Ali b. Musa al-Reza, no. 1586, and demonstrate that fragments of this work, which had been transferred from Iraq to Iran years ago and donated to the Razavi Sanctuary (Astan-e Quds Library), have existed in another manuscript (no. 4354) as well as in several private collections outside of Iran (presented at London auctions); these collections are complimentary to one another. There are obvious similarities between the signature affixed to this Qur’an and the tarqimeh (colophons) of the nine other Qur’anic manuscripts in Iran and other countries. The review of both manuscripts reveals that the scribe of the manuscript in question has transcribed the text of the Qur’an – probably in the latter half of the 2nd century or the first decades of the 3rd century A.H./8-9 A.D.- in accordance with the Basri School, as the examination of certain parts related to the table of the variant readings and the system of add al-āy (verse numbering) in this MS demonstrates its most resemblance to the Basri transcription style. This text, which was originally without diacritical marks, was later punctuated, and vocalized by others. This same punctuating has led to the emergence in the text of some reading errors and variant readings.
کلیدواژه‌ها [English]
Kufi Qur’ans, library of the Razavi Quds Sanctuary, Imam Reza’s Qur’an, scribing the Qur’an, History of the Qur’an, Qur’an no. 1586, counting system of the Qur’anic verses
مراجع
- قرآن کریم، نسخۀ ش 1586 در آستان قدس رضوی منسوب به امام رضا (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 4354 در آستان قدس رضوی.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 43 در حرم امام حسین (ع) منسوب به امام زین‌العابدین (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 1123 در کتابخانۀ دانشگاه کمبریج.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 1 در کتابخانۀ حرم امام علی (ع) منسوب به امام علی (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخه‌های 4251 و 4256 در موزه ملی ایران.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش Or. 6814 در دانشگاه لایدن (هلند).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 12610 در الخزانة الحَسنیة در رباط (مراکش) منسوب به خط امام علی (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخه‌های منسوب به امام حسین (ع) در موزۀ کاخ گلستان به شماره‌های 1037، 1041، 1046.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 10 در موزه و کتابخانۀ ملک منسوب به امام حسن (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 3382 در آستان قدس رضوی منسوب به امام حسین (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 2019 منسوب به امام رضا (ع) در آستانۀ مقدسۀ حضرت معصومه (س).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ منسوب به امام رضا (ع) در مرکز دایرةالمعارف انسان‌شناسی، تهران.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ شمارۀ 555 در موزۀ رضا عباسی، تهران، منسوب به امام رضا (ع).
- ــــــــــــــــ، یک برگۀ منسوب به امام رضا (ع) در موزۀ خط و کتابت تبریز.
- ــــــــــــــــ، دو برگۀ منسوب به امام رضا (ع) در کتابخانۀ ملی ایران، شماره ثبت ۲۱۴۱۰ و ۲۱۴۰۷.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش Smith-Lesouëf 194 در کتابخانۀ ملی فرانسه، منسوب به امام رضا (ع).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 226 در کتابخانۀ رضا در رامپور (هند).
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش 11938 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی.
- ــــــــــــــــ، نسخۀ ش مارسل 13 در کتابخانۀ ملی روسیه (سن پترزبورگ).
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 29 آوریل 1998)، کالای ش 7، حاوی آیات طلاق 7ـ12؛ تحریم: 1ـ5.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 29 آوریل 1998)، کالای ش 8، حاوی آیات قلم 19ـ47.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 29 آوریل 1998)، کالای ش 9، حاوی آیات منافقون 1ـ11؛ تغابن1ـ2.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج کریستیز (لندن، 12 اکتبر 1999)، کالای ش 1، حاوی آیات فتح29؛ حجرات1ـ3.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج بنهامز (لندن، 12 آوریل 2000)، کالای ش 490، حاوی آیات قلم 19ـ47.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج بنهامز (لندن، 12 آوریل 2000)، کالای ش 491، حاوی آیات ملک، 4ـ22.
- ــــــــــــــــ، دو برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 8 اکتبر 2008)، کالای ش 8، حاوی آیات فتح29؛ حجرات1ـ9 و تغابن 2ـ16.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج کریستیز (لندن، 6 اکتبر 2011)، کالای ش 24، حاوی آیات قلم 19ـ47.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج بنهامز (لندن، 9 ژوئن 2015)، کالای ش 138، حاوی آیات قلم 19ـ47.
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 13 اکتبر 1998) کالای ش 11، منسوب به امام حسین (ع).
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج ساتبیز (لندن، 12 اکتبر 1999)، کالای ش 6، منسوب به امام حسین (ع).
- ــــــــــــــــ، برگۀ ارائه شده در حراج بنهامز (لندن، 20 اکتبر 1993)، کالای شمارۀ 133، منسوب به امام حسین (ع).
- ابوعبید، قاسم بن سلام، 1415/1995، فضائل القرآن و معالمه و آدابه، تحقیق احمد عبدالواحد الخیاطی، مغرب، وزارة الاوقاف و الشئون الشرعیة.
- اشپیتالر، آنتون ← Spitaler, Anton
- سجستانی، ابوبکر عبداللّه بن سلیمان، 1423/2002، کتاب المصاحف، تحقیق محب‌الدین عبدالسبحان واعظ، قاهره، دارالبشائر الاسلامیة.
- طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن، 1408ق/1988، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی، بیروت، دارالمعرفة.
ابتدای صفحه