روایت کُردی داستان «شیخ صنعان» و مقایسۀ آن با روایت عطار نیشابوری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه

چکیده

داستان شیخ صنعان از جمله داستان‌هایی است که در ادبیات ایران پیوسته مورد توجه بوده است و شاعرانی چون عطار آن را به نظم درآورده‌­ا‌ند. شاعران کُرد نیز چندین بار این داستان را ترجمه و بازآفرینی کرده‌اند که نمونۀ قابل توجه آن، منظومۀ «شیخ صنعان» به گویش گورانی از سراینده‌ای ناشناس است. از آنجا که تطبیق آثار ادبی در زبان‌های مختلف یکی از راه‌های شناخت دقیق ویژگی‌های فکری، فرهنگی، ذوقی و عاطفی اقوام صاحب فرهنگ و ادب است، در این مقاله نگارندگان ‌کوشیده‌اند ضمن توضیحاتی دربارۀ شخصیت شیخ صنعان و دقایق زندگی او، سیمای او را در ادبیات کُردی بررسی کنند. در ادامۀ مقاله معرفی نسخه‌های خطی کُردی این داستان آمده و در پایان نیز منظومۀ شیخ صنعانِ کُردی گورانی با روایت عطار مقایسه شده است تا میزان تأثیرپذیری از روایت عطار مشخص شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Kurdish version of the story of Sheikh San‘an and its comparison with the account of Attar-e Neyshaburi

نویسندگان [English]

  • Sayyed Arman Hosseini Ab-bariki 1
  • Mansoor Nowruzi Mast‘ali 2
1
2
چکیده [English]

The story of Sheikh San‘an is one of those stories in Persian literature that has always been favoured, and such poets as Farid al-Din Attar of Neyshabur have put it into verse. Kurdish poets also have translated the story and recreated it, an interesting example of this being the poem “Sheikh San‘an” in Gurani dialect by an anonymous poet. Since comparison between literary works in different languages is one of the effective ways of understanding the intellectual, cultural and emotional characteristics of people possessed of culture and literature, in the present article, the writers, while presenting certain details about the personality of Sheikh San‘an and his life, try to examine him in the Kurdish literature. Then, the Kurdish manuscripts of the story are presented, and finally the Gurani version of Sheikh San‘an will be compared with that of Attar’s so that the degree of his influence on the Kurdish version can be decided.

مراجع

ـ امامی، نصرالله، سید آرمان حسینی آبباریکی، 1389، «گویش گورانی: گویش معیار ادبی در نزد اقوام کُرد»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی (15 و 16 اردیبهشت 1389)، دانشگاه کُردستان، مرکز پژوهش‌های کُردستان‌شناسی، ص 335ـ347.
ـ اورنگ، مراد، 1348، فرهنگ کردی، تهران، بی‌نا.
ـ خانلری، پرویز، 1361، زبانشناسی و زبان فارسی، تهران، توس.
ـ ردنکو، م.ب.، 1351، «فقیه طیران و منظومه کُردی شیخ صنعان»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تبریز، ش 104، ص 531ـ537.
ـ رشیدیاسمی، غلامرضا، بی‌تا، کُرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، تهران، ابن سینا.
ـ شاد، محمدپاشا، 1335، فرهنگ آنندراج، زیر نظر محمد دبیرسیاقی، تهران، خیام.
- «شیخ‌صنعان»، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، به شمارۀ 11923.
- «شیخ‌صنعان»، نسخۀ خطی، کتابخانۀ ملی جمهوری اسلامی ایران، شمارۀ بازیابی: 9251-5.
- «شیخ‌صنعان»، نسخۀ خطی، متعلق به جبار حسینی، تاریخ کتابت 1323ق.
ـ صفی‌زاده، صدیق، 1361، فرهنگ ماد (کردی به فارسی)، تهران، عطایی.
ـ فتاحی قاضی، قادر، 1346، شیخ صنعان، تبریز، مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران.
ـ فروزانفر، بدیع‌الزمان، 1339، شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری، تهران، انجمن آثار ملی.
ـ میکائیلی، حسین، 1389، «بیت در ادب فولکور کُردی»، مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی ادبیات کُردی، دانشگاه کُردستان، بخش فارسی، ص 83ـ103.
ـ عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، منطق‌الطیر، به تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن، 1385ش.
ـ یوسفدهی، هومن، 1381، حکایت شیخ صنعان، تهران، نشر و پژوهش فرزان روز.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار