ضرورت تصحیح مجدد مجموعه رسائل عزیزبن محمد نسفی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

«مجموعه رسائل» عزیز نسفی از جملۀ مهمترین آثار وی محسوب می‌شود که مشتمل بر بیست و دو رساله در موضوعات مختلف عرفانی است. بدان جهت که مجموعه رسائل نسفی در بین آثار وی از حیث سادگی، روانی و توانایی انتقال موضوعات عرفانی جایگاهی ویژه دارد، وجود متنی خالی از اشکال و منقح از این اثر بسیار مهم و ضروری است.
این اثر پیش از این یک بار با عنوان «الانسان الکامل» به چاپ رسیده است اما با توجه بدان که در مراحل دوگانۀ تصحیح آن یعنی «تحقیق در اثر» و «تصحیح متن» کاستیهایی در روش وجود دارد، نظریات ناصواب، بدخوانیها، گزینشها و گزارشهای نادرست و کاستیهایی در متن ارائه شده راه یافته است. این مقاله در پی آن است که متن موجود از مجموعه رسائل نسفی را بر اساس دو مرحلۀ تصحیح یعنی «تصحیح متن» و «تحقیق در اثر» از جهات گوناگون نقد، و ضرورت ارائۀ متنی منقح از این اثر را پیشنهاد کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The need for a new amendment of the collected essays of Aziz b. Mohammad Nasafi

نویسنده [English]

  • Ehsan Raeisi
- ابن‌بابویه، محمدبن‌علی (شیخ صدوق)، التوحید، به کوشش هاشم حسینی طهرانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة فی قم المقدسة، بی‌تا.
- ابن‌بابویه، محمدبن‌علی (شیخ صدوق)، أمالی، با مقدمه و ترجمۀ محمدباقر کمره‌‌ای، تهران، کتابچی، 1376.
- جهانگیرى، محسن، 1361، محی‌الدین ابن‌عربى چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، 1409ق.
- حمویه، سعدالدین، المصباح فى التصوف، مقدمه، تصحیح و تعلیق نجیب مایل هروى، انتشارات مولى، تهران، 1362.
- رئیسی، احسان، میرباقری‌فرد، سیدعلی‌اصغر، محمدی فشارکی، محسن، آقاحسینی، حسین، 1392، «هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی»، ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال پنجم، شمارۀ هشتم، 93ـ 120.
- طبرسی، فضل­‌بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، مقدمه صالح جعفری، نجف اشرف، المکتبه الحیدریه، بی‌تا.
- طوسی، محمد بن حسن، الأمالی، قم: دارالثقافه، قسم الدراسات الاسلامیه مؤسسة البعثه، بی‌تا.
- عطار نیشابورى، فریدالدین، دیوان، تصحیح تقی تفضلی، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى، 1384.
- فتال نیشابوری، محمدبن احمد، روضة الواعظین، محقق: غلامحسین مجیدی، مجتبی فرجی، قم، دلیل ما، بی‌تا.
- مایر، فریتس، 1388، سنگ بناهای معارف اسلامی (منتخبی از مقالات علوم اسلامی)، جلد اول (تصوف)، ترجمۀ مهرآفاق بایبوردی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مجلسی، شیخ محمد باقر، بحار الانوار، بیروت: موسسه الوفا، بی‌تا.
- میرباقری فرد، سیدعلی‌اصغر، 1389، «عرفان عملی و نظری یا سنت اول و دوم عرفانی؟ (تأملی در مبانی تصوف و عرفان اسلامی)»، پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، صص 65ـ88.
- نسفی، عزیزبن محمد، بیان التنزیل، تصحیح و تعلیق سید‌على‌اصغر میرباقرى‌فرد، تهران، سخن، 1391.
- نسفی، عزیزبن محمد، زبدة الحقائق (به انضمام اشعة اللمعات جامى، سوانح غزالى و چند کتاب عرفانى دیگر)، تصحیح و مقابلۀ حامد ربانى، تهران، گنجینه، 1352.
- نسفی، عزیزبن محمد، مجموعه رسائل مشهور به الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، انجمن ایران‏شناسى فرانسه در تهران، تهران، طهوری، 1342/ 1963.
- نسفی، عزیزبن محمد، کشف الحقایق، شرح احوال، تحلیل آثار، تصحیح و تعلیق سیدعلى‌اصغر میرباقرى‌فرد، تهران، سخن، 1391.
- نسخۀ شمارۀ 2802 کتابخانۀ علی‌پاشا، کتابت: 951ق.
- نسخۀ شمارۀ 1381 کتابخانۀ علی‌پاشا، کتابت: 1015ق.
- نسخۀ شمارۀ 8013 کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی، کتابت: 1285ق.
- نسخۀ شمارۀ 994ط کتابخانۀ مجلس، کتابت: نیمۀ دوم سدۀ سیزدهم.
- نسخۀ شمارۀ 4045 کتابخانۀ ملک، کتابت: 1275ق.
- نسخۀ شمارۀ 4949 کتابخانۀ مجلس، کتابت: 1314ق.