نسخه‌ای معتبر از دیوان سیدحسن غزنوی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

سیدحسن غزنوی مشهور به سیداشرف، از شاعران توانمند نیمۀ اول قرن ششم هجری است که در تاریخ شعر فارسی مقام و منزلت مهمی دارد و بررسی و مطالعۀ آثارش در ارزیابیهای لازم برای محققان تاریخ ادبیات ضروری است. دیوان او نخستین بار در سال 1328ش به همت محمدتقی مدرس رضوی منتشر شده است، اما به سبب متأخر بودن نسخه‌ها و اغلاط و تصحیفهای آنها، ابهامات و اشکالات فراوانی به متن چاپی راه یافته است. امروزه با شناسایی نسخه‌هایی اصیل‌تر از دیوان این شاعر که بسیاری از این اشکالات را رفع می‌کنند، لزوم تصحیح مجدد آن بیشتر احساس می‌شود. در این مقاله یکی از بهترین این نسخه‌ها معرفی و گزارشی از امتیازات آن عرضه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A credible manuscript of Sayyed Hasan Ghaznavi’s Divan

نویسنده [English]

  • Abbas Begjani
چکیده [English]

Sayyed Hasan of Ghazni, known as Sayyed Ashraf, is one the 12th –century competent poets who holds a prominent standing in the history of Persian poetry; thus the study of his works is indispensible for the necessary assessments by the scholars of literary history.
Sayyed Hasan’s Divan was first published in 1328 Sh./1949 by Mohammad-Taqi Modarres Razavi. However, because of the relative decency of the manuscripts used in his edition, errors, digressions, and ambiguities and other problems in it, a re-editing of the Divan is badly needed, especially that a number of more original manuscripts of it have been discovered which would help remove many of those problems.
In this article one of the best of these manuscripts is introduced and its merits are recounrted.

ـ آستان قدس رضوی، 1325، فهرست کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی، ج 6، مشهد، آستان قدس رضوی.
ـ افشار، ایرج، و دانش‌پژوه، محمدتقی، 1354، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ ملی ملک، ج 2، تهران، کتابخانۀ ملک.
ـ انوار، سیدعبدالله، 1356، فهرست نسخه‌های خطّی کتابخانۀ ملّی ایران، ج 5، تهران، کتابخانۀ ملّی.
ـ بگ‌جانی، عباس، 1392، «قصیده‌ای نویافته از سراجِ قمری»، پیام بهارستان، د 2، س 5، ش 20، 83ـ90.
ـ پهلوان، چنگیز، 1366، کتاب‌نمای ایران، تهران، نشر نو.
ـ حائری، عبدالحسین، 1353، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، ج 3، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ حسینی اشکوری، سیدجعفر، 1388، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، ج 28، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ حسینی اشکوری، سیدجعفر، 1372، لغت‌نامه، تهران، مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
ـ راستکار، فخری، 1347، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، ج 8، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ ساوجی، سلمان، دیوان، تصحیح ابوالقاسم حالت، به کوشش احمد کرمی، تهران، انتشارات ما، 1371.
ـ سنایی، ابوالمجد مجدودبن آدم، دیوان، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، کتابخانۀ ابن سینا، 1341.
ـ شی‍رازی‌، ضی‍اءال‍دی‍ن ح‍دائ‍ق‌، 1316ـ1318، ‌فهرست کتابخانۀ مدرسۀ عالی سپهسالار، 2 ج، تهران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ صدرایی خویی، علی، 1376، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، ج 26، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ عظیمی، حبیب‌الله، 1375، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ ملی ایران، ج 13، تهران، کتابخانۀ ملی.
ـ غزنوی، سیدحسن، دیوان، تصحیح محمدتقی مدرس رضوی، تهران، اساطیر، 1362.
ـ غزنوی، سیدحسن، دیوان، کاتب ناشناس، کتابخانۀ نورعثمانیه، شمارۀ 3810، 1129ق.
ـ غزنوی، سیدحسن، دیوان، کاتب ناشناس، کتابخانۀ ملی، شمارۀ ف2227، 1252ق.
ـ فاضل، محمود، 1354، فهرست نسخههای خطی کتابخانۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
ـ فرخی سیستانی، ابوالحسن علی، دیوان، تصحیح محمد‌ دبیرسیاقی، تهران، زوار، 1363.
ـ ف‍ک‍رت،‌ م‍ح‍م‍دآص‍ف‌، 1369، فهرست الفبایی کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی، مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ قمری آملی، سراج‌الدین، دیوان، تصحیح یدالله شکری؛ تهران: معین، 1368.
ـ گلچین معانی، احمد، 1346، فهرست کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی، ج 7، مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ مصاحب، غلامحسین، 1381، دایرةالمعارف فارسی، (2 ج)، تهران، امیرکبیر.