نقد و بررسی کتاب «فرهنگ نصیری»

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان

چکیده

با گسترش زبان ترکی در ایرانِ عصر صفوی و نیاز به این زبان برای برقرار داشتن ارتباطات با کشورهای ترک‌زبان همسایه، شماری فرهنگ لغت در این دوره تألیف شد تا یادگیری ترکی و فهم کلمات دشوار این زبان را در متون مختلف آسان سازد. فرهنگ نصیری یکی از این فرهنگهاست که دو تن از منشیان درباری عهد صفوی با هدف یاد شده تألیف کرده‌اند که تنها نسخۀ خطی آن را دکتر حسن جوادی و دکتر ویلم فلور با همکاری چند تن دیگر اخیراً  تصحیح و نشر کرده‌اند. قصد در این مقاله معرفیِ اجمالی و سپس نقدی بر این کتاب است که ضمن آن نمونه‌هایی از خطاهای متعدد عجیبِ آن نقل خواهد شد. نتیجه‌گیری نگارنده این است که آنچه مصححان محترم انجام داده‌اند، اززش علمی ندارد و چیزی جز اتلاف پول در بر نداشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A critical study of the Farhang-e Nasiri

نویسنده [English]

  • Hosein Bakhshi
چکیده [English]

Along with the spread of Turkish in Iran under the Safavids and the need to know this language for communicating with the neighbouring Turkish states, a number of dictionaries were compiled in this period in order to facilitate the learning of this language or to facilitate the comprehension of difficult Turkish words, in various subjects written in this language.
The Nasiri Farhang (Nasiri’s Dictionary) is one of the Turkish-Persian dictionaries written by two court secretaries in the Safavid period towards this same goal. Its only manuscript has recently been amended and sent to the market by Hasan Javadi, and Willem Floor in collaboration with several others.
My intention in this article is a brief presentation and then a critique of this book, quoting samples of its numerous strange mistakes. My conclusion is that what the respected editors have done is of little scholarly importance, resulting in nothing but waste of money.

ـ استرآبادی، میرزا مهد‌ی‌خان، فرهنگ سنگلاخ، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، اختر، 1394.
ـ حافظ، شمس‌الدین محمد، دیوان، به تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، به کوشش عبدالکریم جربزه‌دار، تهران، اساطیر، 1368.
ـ خویی، حکیم محمد، خلاصۀ عباسی (تلخیص فرهنگ سنگلاخ)، با مقدمه، تصحیح و تحشیۀ حسین محمدزاده صدیق، تبریز، یاران، 1388.
ـ داشقین، علی، 1389، فرهنگ ترکی-فارسی داشقین، تبریز، اختر.
ـ دهخدا، لغت‌نامه، 1339، زیر نظر دکتر محمد معین، (ج 38)، تهران، سازمان لغت‌نامۀ دهخدا.
ـ سعدی، مصلح‌الدین، گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران، انتشارات خوارزمی، 1369.
ـ شهریار، محمدحسین، 1392، کلیات اشعار ترکی شهریار، چاپ بیست و هفتم، تهران، زرین.
ـ نسیمی، عمادالدین، دیوان اشعار ترکی، تصحیح حسین محمدزادۀ صدیق، تبریز، اختر، 1392.
ـ نصیری، محمدرضا و عبدالجمیل، فرهنگ نصیری، به کوشش حسن جوادی و ویلم فلور، تهران و تبریز، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و انتشارات آیدین، 1393.
ـ یونس امره، گزیدۀ اشعار عرفانی یونس امره، به کوشش قدیر گلکاریان، تبریز، یاران، 1387.