بررسی انتقادی ترجمۀ رسالۀ قشیریه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دورۀ ‌پست‌دکتری دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل آمریکا (UNC)

2 عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

الرسالة الی الصوفیة یا رسالۀ قشیریه، اثر ابو القاسم قشیری (د. 465ق)، از جمله مهم‌ترین آثار در قلمرو تصوف مدرسی اسلامی است که در قرن پنجم به زبان عربی نگاشته شده است. این اثر به فاصلۀ کوتاهی پس از تألیف، به فارسی ترجمه شده و ارتباط فارسی‌زبانان با اندیشه‌های قشیری، از دیرباز تا کنون، غالباً از طریق همین ترجمۀ قدیم بوده است.
مؤلفان این مقاله کوشیده‌اند با مقایسۀ ترجمۀ قدیم رسالۀ قشیریه با اصل عربی آن، میزان دقت و صحت آن ترجمه را ارزیابی کنند. این ارزیابی بر مبنای تطبیق سطربه‌سطر فصل اول ترجمه با اصل عربی الرسالة القشیریة صورت گرفته است. حاصل این بررسی ضمن آن‌که نشان می‌دهد ترجمۀ قدیم رسالۀ قشریه کاستی‌ها و نارسایی‌های فراوانی دارد و به‌هیچ‌وجه محققان از مراجعه به اصل عربی آن بی‌نیاز نیستند، ضرورت تصحیح ترجمۀ قدیم این اثر یا ترجمۀ تازه‌ای از آن را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A critique of the translation of the Resale-ye Qoshairiyeh

نویسندگان [English]

  • Mo’ein Kazemifar 1
  • Gholam-hosein Gholam-hoseinzadeh 2
1
2
چکیده [English]

l-Resalatila al-Sufiyaor Resale-ye Qoshairiye by Abu al-Qasem Qoshairi
(d. 465/1073), is one of the most important Arabic works in the domain of Islamic scholastic Sufism, written in the 5th/11th century. Shortly after its compilation, it was translated into Persian, thus enabling Persian speaking community often to learn about Qoshairi’s thoughts from an early time up until now.
The authors of the present article have endeavored to assess the degree of precision and accuracy of this old translation by comparing it with its Arabic original. This assessment has been administered by a line-by-line comparison of the first chapter of the old translation against its Arabic original. The study concludes that the old translation suffers from very many imperfections, and that the scholars can hardly do without consulting the Arabic original of the Resaheh.Therefore, it all points to the necessity of correcting the old translation or doing a new rendering of the Resaleh-ye Qoshairiyeh.

- حاجی‌خلیفه، مصطفی بن عبدالله (1941)، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون (2ج)، بغداد: مکتبة المثنی.
- خرمشاهی، بهاءالدین (1390)، ترجمه‌کاوی، تهران: انتشارات ناهید.
- رضایتی کیشه‌خاله، محرم (1384)، تحقیق در رسالۀ قشیریه، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- شفیعی کدکنی، مقدمه و تعلیقات ← محمد بن منور (1366).
- صفا، ذبیح‌الله (1363)، تاریخ ادبیات در ایران(ج2)، تهران: انتشارات فردوسی.
- قشیری، ابوالقاسم (1995)، الرسالة القشیریة، تصحیح و تحقیق: عبدالحلیم محمود، محمود بن شریف، قاهره: دارالمعارف.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (1989)، الرسالة القشیریة، تصحیح و تحقیق: عبدالحلیم محمود، محمود بن شریف، قاهره: دارالشعب.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (2001)، الرسالة القشیریة، تعلیقات: خلیل المنصور، بیروت: دارالکتب العلمیه.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (1387)، رسالۀ قشیریه، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: زوار.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (1391)، رسالۀ قشیریه، تصحیح مهدی محبتی، تهران: هرمس.
- کیوانی، مجدالدین (1387)، فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی (ج 2)، تهران: سروش.
- محمد بن منور (1366)، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابوسعید، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی (2ج)، تهران: آگاه.