per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
7
35
46779
Original Article
رسالهای در نقد نقّالی از دورۀ قاجاری
A treatise on the criticism of popular story-telling from the Qajar period
سجاد آیدنلو
aydenloo@gmail.com
1
دانشیار دانشگاه پیام نور ارومیه
در کتابخانۀ مجلس نسخهای به شمارۀ 13415 وجود دارد که بخش نخست آن در بارۀ نقّالی است. نویسندۀ این رساله جواد اصفهانی نام دارد و بنابر قرینهای که از خود متن به دست میآید، آن را در دورۀ سلطنت مظفرالدین شاه قاجار نوشته است. موضوع این رساله نقد و نکوهش نقّالی (در معنای عام داستانگزاری) است و نویسنده به استناد دلایلی، در یکی از ادوارِ اوجِ رونقِ نقّالی به رد و انکار این فن پرداخته که در نوع خود کمنظیر و بسیار جالب است. در این مقاله، متنِ بخش اول رسالۀ جواد اصفهانی، تصحیح و سپس برخی نکات و اشاراتِ مهم آن در بارۀ نقّالی استخراج و بررسی شده است. موضوعاتی نظیر علل مخالفت نویسنده با داستانگویی، معرفی یکی از نقّالان عصر قاجار، شیوع داستانگزاری از دورۀ معاویه به بعد، دلبستگی شنوندگان به داستانها و شخصیتهای نقّالی، ناتمام گذاشتن داستان در آداب نقّالی، درآمد روزانۀ یکی از نقّالان در شهر سبزوار در عصر قاجار، ترکیب «چراغ اللّه» در اصطلاحات داستانگویان و افسانۀ ابوالقاسم کرگانی و فردوسی.
At the Majlis Library there is a manuscript under no.13415 the first part of which is on story-telling (naqqali). Its author is Javad Isfahani and, based on a reference in the text, this critique appears to have been written during the reign of the Qajar Muzaffar al-Din Shah. Unique and extremely interesting of its kind, its subject matter is criticism and censure of naqqali (in the broad sense of narration). The author, on the basis of certain reasons, has set to denounce the art of narration at a time when it was enjoying one of its most flourishing phases. In the present article the text of the first section of Javad Isfahani's treatise is redacted, and then some of the significant points and references in the text, regarding story-telling, are highlighted and examined. Such things as the reasons for the author's disapproval of story-telling, the description of one of the story-tellers of the Qajarid times, the development of story-telling from Mo'aviyeh's days on, the passion of audiences for stories and their interest in story-teller's personalities, the reason for leaving a story unfinished in narrating practice, the daily income of one of the story-tellers of the city of Sabzevar in the Qajarid times, the significance of the phrase “Cheragh Allah” (the lamp/light of God) in the jargon of story-tellers, and finally the tale of Abu al-Qasem Gorgani and Firdowsi.
http://www.am-journal.ir/article_46779_f5f42e84d362b8f3cb15c077aa6e880b.pdf
نقّالی
نقد نقّالی
جواد اصفهانی
میرزا احمد شیرازی
دورۀ قاجار
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
37
53
46780
Original Article
توضیح برخی مشکلات در تصحیح جدید تاریخ بیهقی
The exposition of some of the difficulties in the new redaction of Tarikh-e Beyhaqi
جمیله اخیانی
jakhyani@yahoo.com
1
حمیدرضا سلمانی
2
استادیار دانشگاه زنجان
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
تصحیح متون کهن از دشوارترین و در عین حال مهمترین کارهای پژوهشی است؛ بهویژه برخی متون که به دلیل ارزشهای ادبیاتی و برونادبیاتیشان از متون دست اول و مهم بهشمار میروند. تاریخ بیهقی یکی از این متون است که اهمیت فوقالعادهای از جهات گوناگون داراست و به همین دلیل چند بار تصحیح شده است. اخیراً نیز چاپ ارزشمندی از این کتاب با تصحیح محمدجعفر یاحقی و مهدی سیّدی منتشر شده که با استفاده از نسخ فراوان، بسیاری از مشکلات چاپهای پیش را مرتفع کرده است. با وجود ارزشمندیهای تصحیح یادشده، مشکلاتی بهویژه در توضیحات متن آن دیده میشود. نوشتۀ حاضر به بررسی پارهای از این موارد میپردازد، به امید آن که به حل برخی از آنها کمک کند.
Emending old texts is one of the most challenging and yet most important scholarly undertakings, especially that of those texts which, due to their literary as well as paraliterary values, are considered to be seminal and of great importance. Tarikh-e Beyhaqi (the Beyhaqi History) is one of such texts whose enormous significance shows itself in different ways. Hence it has been redacted several times. Recently, a noteworthy edition of this book, emended by Mohammad-Ja'far Yahaqqi and Mahdi Sayyedi, has been published. Based on a large number of manuscripts, the new redaction has removed very many of the problems found in the previous editions. Nonetheless, despite its many merits, the new edition suffers some problems, especially in its explanatory notes. This article attempts to look at a number of these problems, hoping that it will help resolve some of them.
http://www.am-journal.ir/article_46780_c60696707fcf258a915137b6a7141996.pdf
تصحیح متون
تاریخ بیهقی
نثر بیهقی
شرح دشواریها
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
55
66
46782
Original Article
جستاری در علل گرایشهای شیعی حکومتگران تیموری
An inquiry into the causes of the Shi'i tendencies of the Timurid rulers
اعظم جوزانی
m.jozani45@yahoo.com
1
کارشناس ارشد تاریخ ایران اسلامی از دانشگاه الزهرا
سیر تدریجی تحولاتی که در حوزۀ مذهب پس از فروپاشی خلافت بغداد رخ داد، سرزمینهای اسلامی را با رویکردهای جدید در این حوزه مواجه ساخت که حاصل آن رشد نحلههای فکری و مذاهبی بود که سیاست را شدیداً تحت تأثیر قرار داد و سیاستمداران را وادار کرد، رویکردهای مذهبی خود را با این تغییرات همسو کنند. در این میان تشیع توانسته بود، به دلیل مقتضیات زمان و همگامی و همسویی با تصوف، نفوذ زیادی در میان مردمان مأیوس و ستمدیده یابد و به این جهت جایگاهی با عنوان یکی از اعتقادات مسلط، در میانۀ قرن هشتم تا دهم هجری (چهاردهم تا شانزدهم میلادی) یافت و موجب گردید حکومتگران از جمله تیموریان مؤلفههای آن را در رفتارهای سیاسی خود در جهت حفظ منافع مد نظر داشته باشند. این پژوهش جستاری توصیفی ـ تحلیلی در تبیین رفتارهای سرآمدان حکومتگر تیموری نسبت به مذهب تشیع است. با عنایت به عملکرد حکومتگران تیموری نسبت به مذاهب مسلط این دوره میتوان به چگونگی بهره گیری آنان از این عنصر در جهت به دست آوردن مقبولیت دست یافت و علاوه بر آن، چگونگی فراهم آمدن بستر اجتماعی تسلط سیاسی مذهب شیعه را در قرن دهم/شانزدهم تبیین کرد.
The gradual course of changes made in the area of religion following the disintegration of Baghdad's Caliphate made the Islamic lands face new approaches in this area the result of which was the growing of certain intellectual and religious persuasions. This greatly influenced politics of the time and caused politicians to adjust their religious inclinations to those changes. Under such conditions, due to the requirements of the time and the need to comply to and cooperate with Sufism, Shi'ism had managed to exert immense influence on the desperate and oppressed people, thus securing itself a standing as one of the predominant creeds from the mid-8th to 10th centuries A.H. (14-16 CE) and persuading men of power, such as the Timurid rulers to take account of the Shi'i elements in their political behaviors and lead them in the direction of safeguarding their interests.
http://www.am-journal.ir/article_46782_dfa81eaa437fde14f156b8ce7706d0fa.pdf
مذهب تشیع
حکومت تیموریان
تیمور
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
67
97
46785
Original Article
اشعار نویافتۀ شاعران قدیم کرمان در سفینۀ سعد الهی
The newly found poetry of the classical Kermani poets in Sa'dollahi's anthology
مهرداد چترایی
m_chatraei@yahoo.com
1
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
بازنگری و بررسی دقیق جنگها و سفینههای شعری هم تصحیح کاملتری از بعض ابیات شاعران شناخته شده و اشعار تازهیاب آنها به دست میدهد و هم دستیابی به آثار شعرای گمنام فارسی را ممکن میکند. نویسندۀ این مقاله، ضمن معرفی دستنویسی موسوم به «سفینۀ سعد الهی» و تدوینکنندۀ آن، اشعار چند شاعر قدیم کرمان را از نسخۀ خطی آن سفینه _ که در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی نگهداری میشود _ تصحیح کرده است و از مقایسۀ آن ابیات با پژوهشی که در بارۀ آن شاعران منتشر شده، کوشیده است تا صورت کاملتری از کارنامۀ چند شاعر سدههای ششم و هفتم کرمان ارائه کند.
A careful review and examination of collections of poetry and anthologies can lead to a more complete redaction of some of the poetry of known poets and their newly discovered verses, as well as to making access to the poetic productions of certain unknown Persian poets possible. Having introduced a manuscript known as Safine-ye Sa'dollahi and its compiler, this writer has revised and edited the verses of a number of other old Kermani poets found in that manuscript, which is kept at the Library of the Islamic Consultative Assembly. He has then made a comparison between these verses and those already found and published in another study, trying to present a fuller version of the life stories of several 6th-7th century poets of Kerman.
http://www.am-journal.ir/article_46785_825fe95d09934587df907975678304d8.pdf
شعرفارسی
سفینۀ سعد الهی
شاعران قدیم کرمان
تصحیح
اشعار نویافته
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
99
126
46788
Original Article
رد پای هویّت ایرانی در شاهنامۀ فردوسی
Traces of Iranian identity in Ferdowsi's Shahnameh
نصرت الله رستگار
1
پژوهشگر بازنشستۀ انستیتوی ایران شناسی آکادمی علوم اتریش
شاهنامۀ فردوسی در واقع تلاشی بود برای بازشناسی تاریخ باستان و هویت ایرانی که در برخورد بیگانگان مهاجم مورد تهدید قرار گرفته بود. نویسنده در این مقاله کوشیده است با بررسی آماری و تعریف و تلقی فردوسی در جای جای شاهنامه تعریفی از ایران و هویت ایرانی از منظر شاهنامۀ فردوسی و در دورههای مختلف آن به دست دهد. بر این اساس مفهوم ایران که در کتابهای نخستین، و در واقع در بخش اساطیری شاهنامه، هنوز ناشناخته است در دورههای بعد به تدریج ظهور مییابد و سپس تحولاتی را از سر میگذراند که در این مقاله به تفصیل و با ذکر شواهد معرفی و بررسی شده است.
Shahnameh was in fact an attempt to rediscover the Iranian ancient history and Identity, which had been threatened by alien invaders. In the present article, through a statistical study of Ferdowsi's understanding of Iran expressed here and there in the Shahnameh, the writer has endeavored to present a definition of Iran and the Iranian identity from the perspective of this national epic as well as in different periods. It is argued that the concept of Iran that is not yet recognized in the mythological part of the Shahnameh gradually becomes clear in later times, going through certain transformations, which are elaborated in some detail and substantiated by exemplary quotations in this article.
http://www.am-journal.ir/article_46788_6bb3d039ac129c891306774a0a708ab7.pdf
شاهنامه
فردوسی
ایران
هویت ایرانی
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
127
157
46790
Original Article
بررسی سبک فکری و محتوایی رباعیات طالب آملی
An examination of the semantic aspect of Taleb-e Amoli's Ruba'iyat
قدسیه رضوانیان
1
احمد خلیلی
ahmad_khalili64@yahoo.com
2
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
بحث اندیشه در شعر از موضوعات مناقشهآمیز است؛ تقابل دو نوع نگاه که یکی اندیشه را محور شعر میداند و دیگری آن را کاملاً نفی میکند، دو دیدگاه فکری متقابل را در این مورد سبب شده است. دیدگاه نخست، که از آنِ طرفداران شعر ناب است، اندیشه را نوعی تجربه میداند که خارج از فضای هنر وجود دارد و بنابراین عنصری هنری نیست؛ اما دیدگاه دوم بر آن است که شعر نمیتواند فاقد اندیشه و محتوا باشد. این جستار به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی اندیشههای طالب آملی در رباعیاتش میپردازد. بدین منظور ابتدا به قالب رباعی و قابلیت آن به عنوان محملی برای اندیشه میپردازد، و سپس ابعاد مختلف این اندیشهها را در شعر طالب آملی تحلیل میکند و نشان میدهد رباعیهای طالب از تنوّع مضمونی خاصّی برخوردارند و به همین سبب رباعیهای او را باید از جملۀ رنگینترین رباعیهای شعر فارسی به شمار آورد. نتیجه بیانگر این است که طالب را نمیتوان شاعری متفکر از نوع خیام، یا عارفی وارسته از نوع عطار، یا حتی مداحی پرورشیافته از گونۀ شاعران سبک خراسانی تلقّی کرد؛ بلکه او تمام این موضوعات را صرفاً دستمایۀ مضمونسازی خویش قرار داده است.
Any discussion about signification or denotative aspect of poetry is generally at variance. Contrast between two viewpoints, one regarding signification or meaning as the pivotal element of poetry and the other, negating this standpoint completely, have led to the formation of two contrasting perspectives. The first perspective, associated with the proponents of pure or genuine poetry (art for art), views thought or the semantic content as a kind of experience that is outside the realm of art and, thus, is not an artistic entity. The other perspective deems that poetry cannot be void of ideas and messages. Using a descriptive-analytical method, the present inquiry seeks to study the ideas or semantic property of Taleb of Amol in his Ruba'iyyat (Quatrains). To this end, the poetic form of Ruba'i and its potentiality as a vehicle for carrying meanings is first addressed; then the various dimensions of these meanings or "thoughts", if we may say so, are explored in Taleb's Ruba'iyat. It will be shown that his Ruba'iyat enjoy a special variety in term of significance or semantic content. Taleb's Quatrains should therefore be counted among the most colorful and varied in Persian Poetry. Our conclusion demonstrates that Taleb cannot be considered a pensive poet of Khayyamian type, nor can he be judged as a noble-minded enlightened man of Attar's kind; he can even hardly be regarded as a panegyrist like poets of the Khorasani Style. Nonetheless, he has utilized all their various topics merely as semantic contents if his Ruba'iyat.
http://www.am-journal.ir/article_46790_3ddb10d4c81e143f1bccface845bc94b.pdf
طالب آملی
رباعی
اندیشه
شعر فارسی
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
159
177
46791
Original Article
تتبعی در تذکرۀ یخچالیه
A probe into the Tazkereh-ye Yakhchaliyyeh
حسن زیاری
hasan.ziari@gmail.com
1
محسن محمدی فشارکی
fesharaki311@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
تذکرۀ یخچالیه، نگاشتۀ محمدعلی مذهّب اصفهانی (بهار)، نقیضۀ موفق تذکرۀ آتشکده آذر بیگدلی است. این تذکره چندین سال پیش به اهتمام احمد گلچینمعانی تصحیح و منتشر شد. ساقط شدن چند مورد از تراجم رجال این تذکره و شواهد شعری که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد، متن این تذکره را از صورت حقیقی خود بسیار دور ساخته است. در این مقاله کوشش شده است برخی از این تحریفات و افتادگیها و نیز اطلاعات نویافتهای که از دیگر نسخههای این تذکره و نوشتههای پراکندۀ معاصران اثر به دست آمده، نشان داده شود و لزوم تصحیح مجدد این تذکرۀ ظریف و بدیع خاطرنشان گردد.
Tazkereh-ye Yakhchaliyyeh (Yakhchaliyyeh Anthology), by Mohammad-Ali Mozahheb of Esfahan (Penname, Bahar), is a successful parody of Azar Beygdeli's Tazkereh-ye Azar-e Beygdeli. Mozahheb's anthology was edited and published by A. Golchin-e Ma'ani a few years ago. However, a number of biographies and verse citations have been dropped from this Tazkereh, greatly changing it from its true state. In this article, attempts have been made to demonstrate some the distortions and omissions made in Golchin Ma'ani's edition as well as newly gleaned information from other manuscripts of the Tazkereh, thus justifying the necessity for a fresh edition of this fine and novel anthology.
http://www.am-journal.ir/article_46791_74db0f37fc2c1b4e9377773f069a772a.pdf
تذکرۀ یخچالیه
بهار اصفهانی
نقیضه
تذکرۀ آتشکده
تصحیح
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
179
200
46792
Original Article
دیوان فطرت مشهدی
The Divan of Fetrat-e Mashhadi
مجتبی طاووسی
1
دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد
معزالدین محمدبن المیرزا فخرا معروف به فطرت مشهدی و متخلص به موسوی، از شاعران توانای قرن یازدهم هجری است. از دیوان او سه نسخه در کتابخانۀ مجلس برجای مانده است که مشتمل بر غزلیات، مفردات، رباعیات و قصایدی در مدح امام علیبن موسی الرضا (ع) و شاه مردان مرتضی علی(ع) است که به حدود 1600بیت میرسد. سبک شعری فطرت هندی است که در بین اشعار او با ابراز احساسات عاشقانه، مضمون آفرینیهای بدیع و خیالپردازیهای تازه، تجربیات روزمرۀ زندگی و صور خیال مربوط به این دورۀ ادبی نمود میکند. غزلیاتش سراسر حکمت و اندرز است و تخیل کمنظیرش صور خیال را به زیبایی و با الفاظی جذاب در لابهلای اشعارش به تصویر کشیده که حاکی از جهان آرمانی آکنده از نیکی، پاکی، ایمان و صفای اوست. از قصاید مدحیاش علیالخصوص مدح حضرت علی (ع)، بر میآید که وی شیعه بوده و به اهل بیت ارادت داشته است.
Mo'ezz al-Din Mohammad b. Al-Mirza Fakhra, known as Fetrat of Mashhad, with the penname Musavi, is one of the great 11th century A.H./17th CE poets. Of his collection of poetry there are three manuscripts at the Majles Library, which comprise the poet's Ghazals (lyrics), Mofradat (single-distich-verses), Ruba'iyyat, and Qasideh-ha (odes) in praise of Imam Reza and Imam Ali, the total number of the verses adding up to 1,600. His is the Indian Style that prominently reveals itself in the poet's fine romantic sentiments, novel thematic contents, daily experiences, and the imagery typical of the literary milieu of his time. His Ghazals are imbued with wisdom and counsel, and his exceptional imagination depicts imagery most beautifully and in the most fascinating manner; this all is indicative of the poet's ideal world suffused with virtue, purity, faith and sincerity. It appears from his panegyrics, especially those eulogizing Imam Ali, that Fetrat was Shi'i, with great affection for the Prophet's house.
http://www.am-journal.ir/article_46792_edb42709002c070fad430cec5834d601.pdf
فطرت مشهدی
میرزا معزالدین موسوی خان
دیوان
سبک هندی
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
201
217
46798
Original Article
چند واژۀ نادر در کاملالتعبیر حبیش تفلیسی
A few rare words in the Kamel al-Ta'bir of Hobaysh of Tbilisi
مختار کمیلی
mokhtar.komaily@gmail.com
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان
کامل التعبیر از آثار مشهور حبیش تفلیسی است که بهظاهر پس از سال 566ق تألیف شده است. در این اثر _ که تا امروز چاپ انتقادی نشده است_ واژههای نادر نسبتاً زیادی را میتوان دید که پژوهشگران شماری از آنها را استخراج و بررسی کردهاند. در این جستار چند واژۀ دیگر معرفی و بررسی میشود. این واژههای نادر عبارتاند از: انگشت خدای خوان (سبّابه)، نگارشی/ انگارشی کردن، شنگ، نان گرمه، کبوتر بنّا.
Kamel al-Ta'bir is one of the well-known works by Hobaysh-e Teflisi (Hobaysh of Tbilisi), which seems to have been written sometimes after 566 A.H./1171 CE. This work, of which no critical edition has been published as yet, contains a relatively large number of rare words some of which have been selected and examined by certain scholars. In the present inquiry several more words from the book will be presented and analyzed. These rare words are: angosht-e khodaykhan (the thumb), negareshi / engareshi kardan, shang, naam gormeh, kabutar-e banna.
http://www.am-journal.ir/article_46798_177ac980551ee0d96a388ce22335d245.pdf
کامل التعبیر
حبیش تفلیسی
واژههای نادر
قانون ادب
واژهشناسی
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
219
243
46800
Original Article
بررسی سطح فکری اشعار منوچهری دامغانی
A study of the thematic level in the poetry of Manuchehri of Damghan
علی گراوند
agaravand@gmail.com
1
استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام
سبکشناسان در سه سطح زبانی، ادبی و فکری به بررسی آثار ادبی میپردازند؛ در این میان سطح فکری اهمیت بسیار دارد. این نوشتار به دنبال آن است که ویژگیهای سبکی شعر منوچهری را در سطح فکری مشخص کند و نشان دهد که کدام افکار و اندیشهها در شعر منوچهری باعث تمایز شعر او از دیگران شدهاند؟ و اینکه کدام مختصههای فکری در شعر منوچهری اهمیت بیشتری دارند؟ در شعر منوچهری اندیشههای بسیاری وجود دارند که در بین آنها شادمانی و خوشگذرانی از اهمیت بسزایی برخوردار و ساماندهندۀ سایر اندیشههای منوچهری است. علاوه بر آن، وصف طبیعت و جلوههای گوناگون آن، مدح و ستایش، بادهنوشی، عشق، موسیقی، خودستایی و مفاخره، استفاده از معلومات علمی مختلف و عربیمآبی از تشخص و برجستگی بیشتری برخوردارند و تشخص سبکی ایجاد میکنند.
Stylistics experts analyze literary works at three levels: linguistic, literary, and semantic, the third level being of immense importance. The present investigation seeks to ascertain Manuchehri's poetic style at its semantic level, demonstrate what ideas or thematic contents are present in the poetry of this poet that distinguish his poetry from that of others, and discover what the thematic characteristics in Manuchehri's poetry are more important. Amongst Manuchehri's ideas and motifs, those addressing gaiety and pleasure-seeking are of particular significance, which shape his other thoughts. Besides, the description of nature and her various manifestation, eulogy, wine-drinking, love, music, self-praise and boasting, making use of scientific knowledge, and displaying command of Arabic knowledge are of more prominence; this all, in turn, results in the poet's stylistic distinction.
http://www.am-journal.ir/article_46800_e221ebab80370e9feba1b8ea22adb554.pdf
منوچهری
شعر فارسی
سبکشناسی
سطح فکری
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
245
262
46804
Original Article
یاری قافیه در پیرایش برخی از بیتهای شاهنامه
The role of rhyme in modifying some verses in Shahnamah
جلال خالقی مطلق
1
روش انتقادی در پیرایش متون را که ما از غرب آموختهایم، دربارۀ پیرایش متون فارسی نمیتوان یکبهیک به کار برد، بلکه باید آن را با ویژگیهای خط و زبان و ادب فارسی مطابقت داد؛ باید ناچار نکاتی از آن روش را کاست و نکاتی را بدان افزود. نگارنده در پیرایش شاهنامه از آغاز بدین نکته آگاه بود و در مقالات خود و در یادداشتهای شاهنامه دربارۀ جزئیات آن گفتگو کرده است. یکی از راهکارهایی که در پیرایش انتقادی متن شاهنامه باید بدان توجه داشت، اهمیت قافیه است. فردوسی با آنکه از جهاتی سختگیری شاعران سبک عراقی را در کاربرد قافیه (و نیز وزن) ندارد و مانند دیگر شاعران سبک خراسانی تسامحاتی در وزن و قافیه روا داشته است، از سوی دیگر و خیلی بیش از شاعران سبک عراقی در کاربرد قافیه از خود سختگیری نشان داده است.
http://www.am-journal.ir/article_46804_cc294a3d83749a102a3627fb0eb7239c.pdf
شاهنامه
یادداشتهای شاهنامه
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
263
281
46805
Original Article
تصحیح چند بیت از سفینۀ شمس حاجی
Correcting some verses of Shams Hāji's Safina
وحید عیدگاه طرقبهای
1
سفینۀ شمس حاجی از چند جهت ارزشمند است؛ یکی آن که از راه خواندن آن با پسند شعری یکی از فرهیختگان سدۀ هشتم آشنا میشویم و بیشوکم از میزان شهرت برخی از شاعران بزرگ ایران، از جمله سنایی و کمال اسماعیل و سعدی و مولوی در روزگار و سرزمین مؤلف آگاه میگردیم؛ دیگر اینکه در آن به شماری از سرودههای پراکندۀ شاعران کمآوازه یا بیدیوان برمیخوریم که نمونۀ آن را شاید در جای دیگر کمتر بتوان نشان داد. برخی از این سرودهها ارزش ادبی و هنری دارند و برخی تنها به کار پژوهشهای زبانی یا تاریخی میآیند و در هر دو .صورت سزاوار توجهاند. سودمندیهای دیگری نیز در خواندن سفینۀ مورد نظر نهفته است که خوانندگان و شعرپژوهان، بسته به رویکرد و نیز دانشی که دارند، از آنها بهرهیاب خواهند شد
http://www.am-journal.ir/article_46805_623036e39e713756f3533fb17d1b8a8b.pdf
شمس حاجی
سفینه
per
مرکز پژوهشی میراث مکتوب
آینه میراث
1561-9400
2014-02-20
11
2
283
298
46807
Original Article
سربازگیری: نسخهای دربارۀ اوضاع نظامی عثمانی در دورۀ عبدالحمید دوم
Recruitment: an old text on the Ottoman military service in Abdul Hamid II sultanate
لیلا نجفیان رضوی
leylanajafian@ut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران
نسخ خطی و اسناد موجود در کتابخانههای ایران و ترکیه بخش قابل توجهی از تاریخ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دو کشور، در طول دورۀ استقرار امپراتوری عثمانیان، را در خود جای دادهاند. این آثار که اغلبشان در ایران شناخته شده نیستند، گاه به بیان زوایایی از تاریخ آن دوران میپردازند که در کتب منتشر شدۀ مرتبط با موضوع، مغفول مانده و یا کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند و بررسی صحت و سقم برخی مطالب آنها، جز با بررسی اسناد به جای مانده از آن دوران میسر نیست. نسخۀ "سربازگیری" از جملۀ این آثار است. این نسخه به دلیل نگارش توسط فردی نظامی که تحصیلات نظامی خود را در عثمانی گذرانده است، حاوی شاخصههای تاریخنگاری دورۀ قاجاری نیست، اما به دلیل شرح دقیق ابعاد مختلف زندگی نظامیان و قوانین حاکم بر آنها سندی یکه و ارزشمند محسوب میشود. در نگاشتۀ حاضر، پس از معرفی نسخه و بخشهای مختلف آن، ویژگیهای ظاهری و محتوایی اثر را آورده و با تطبیق برخی بخشهای آن با سایر منابع به نقد و بررسی این دستنوشته پرداختهایم.
http://www.am-journal.ir/article_46807_47b700256d721248fc0badfe6adcf81b.pdf
عثمانی
عبدالحمید دوم
سربازگیری